Στην έκθεση Β’ λυκείου με θέμα παραπληροφόρηση υπάρχει το παραπάνω διαγώνισμα που το έχουμε φτιάξει ως δείγμα για να δοκιμάσεις τις γνώσεις σου και να προετοιμαστείς για το κύριο διαγώνισμα που θα δώσεις.
Μέρος Α: Κατανόηση κειμένου
Δίνεται το παρακάτω απόσπασμα:
“Στην εποχή της ψηφιακής επικοινωνίας, οι πολίτες είναι εκτεθειμένοι σε τεράστιες ποσότητες πληροφοριών. Η έλλειψη φίλτρων και ελέγχου οδηγεί στη διάδοση παραποιημένων ειδήσεων. Η παραπληροφόρηση δημιουργεί σύγχυση, υπονομεύει την εμπιστοσύνη στους θεσμούς και ενισχύει κοινωνικές διαιρέσεις. Η καλλιέργεια της κριτικής σκέψης και η ενίσχυση της παιδείας είναι απαραίτητα εργαλεία για την αντιμετώπιση του φαινομένου.”
- Ερωτήσεις Κατανόησης (μονάδες 20)
α. Ποια είναι τα βασικά προβλήματα που προκαλεί η παραπληροφόρηση σύμφωνα με το κείμενο; (5 μονάδες)
β. Ποιοι είναι οι τρόποι αντιμετώπισης της παραπληροφόρησης που προτείνονται; (5 μονάδες)
γ. Γιατί είναι σημαντική η καλλιέργεια της κριτικής σκέψης; (5 μονάδες)
δ. Τι εννοείται με τον όρο “έλλειψη φίλτρων και ελέγχου” στις πληροφορίες; (5 μονάδες)
Μέρος Β: Παραγωγή λόγου
- Έκθεση (μονάδες 30)
Θέμα: “Η παραπληροφόρηση αποτελεί απειλή για τη δημοκρατία και την κοινωνική συνοχή. Αναπτύξτε τους λόγους για τους οποίους το φαινόμενο αυτό είναι επικίνδυνο και προτείνετε μέτρα για την αντιμετώπισή του.”- Απαραίτητα στοιχεία:
- Εισαγωγή: Τι είναι παραπληροφόρηση.
- Κυρίως μέρος: Αιτίες, συνέπειες, προτάσεις.
- Συμπέρασμα: Η σημασία της συλλογικής δράσης.
- Απαραίτητα στοιχεία:
Μέρος Γ: Κριτική σκέψη
- Πολλαπλής επιλογής (μονάδες 10)
α. Ποιο από τα παρακάτω είναι παράδειγμα παραπληροφόρησης;
i. Ένα επιστημονικό άρθρο.
ii. Μια αναδημοσίευση χωρίς έλεγχο πηγής.
iii. Μια ειδησεογραφική ανάλυση με πηγές.
iv. Ένα σχολικό εγχειρίδιο.
(Σωστή απάντηση: ii)β. Ποιο είναι το κύριο εργαλείο για την καταπολέμηση της παραπληροφόρησης;
i. Η τεχνολογία.
ii. Η κριτική σκέψη.
iii. Η άγνοια.
iv. Η διασκέδαση.
(Σωστή απάντηση: ii) - Σωστό ή Λάθος (μονάδες 10)
α. Η παραπληροφόρηση επηρεάζει μόνο τους νέους. (Λάθος)
β. Η εκπαίδευση βοηθά στην αναγνώριση ψευδών ειδήσεων. (Σωστό)
γ. Όλες οι ειδήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι αξιόπιστες. (Λάθος)
δ. Η διασταύρωση πληροφοριών είναι απαραίτητη για την αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης. (Σωστό)
Απαντήσεις για το Θέμα Α
- Ερωτήσεις Κατανόησηςα. Ποια είναι τα βασικά προβλήματα που προκαλεί η παραπληροφόρηση σύμφωνα με το κείμενο;
Η παραπληροφόρηση προκαλεί σύγχυση στους πολίτες, υπονομεύει την εμπιστοσύνη στους θεσμούς και ενισχύει τις κοινωνικές διαιρέσεις.β. Ποιοι είναι οι τρόποι αντιμετώπισης της παραπληροφόρησης που προτείνονται;
Οι προτεινόμενοι τρόποι είναι η καλλιέργεια της κριτικής σκέψης και η ενίσχυση της παιδείας, ώστε οι πολίτες να μπορούν να αξιολογούν τις πληροφορίες που λαμβάνουν.γ. Γιατί είναι σημαντική η καλλιέργεια της κριτικής σκέψης;
Η κριτική σκέψη βοηθά τους πολίτες να αναγνωρίζουν τις ψευδείς ειδήσεις και να αξιολογούν την αξιοπιστία των πηγών, προλαμβάνοντας τη διάδοση της παραπληροφόρησης.δ. Τι εννοείται με τον όρο “έλλειψη φίλτρων και ελέγχου” στις πληροφορίες;
Εννοείται ότι οι πληροφορίες διαδίδονται χωρίς να ελέγχεται η ακρίβεια ή η εγκυρότητά τους, κάτι που διευκολύνει τη διάδοση ψευδών ή παραποιημένων ειδήσεων.
Απαντήσεις για το Θέμα Β
Στην εποχή της πληροφορίας, η γρήγορη πρόσβαση σε ειδήσεις και δεδομένα έχει διευκολύνει την επικοινωνία και τη γνώση. Ωστόσο, η παραπληροφόρηση, δηλαδή η διάδοση ψευδών ή ανακριβών πληροφοριών, έχει εξελιχθεί σε σοβαρό πρόβλημα, απειλώντας τη δημοκρατία και την κοινωνική συνοχή.
Η παραπληροφόρηση επηρεάζει αρνητικά πολλούς τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας. Κατ’ αρχάς, υπονομεύει τη δημοκρατία, καθώς χειραγωγεί την κοινή γνώμη και ενισχύει την καχυποψία απέναντι στους θεσμούς. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η διασπορά ψευδών ειδήσεων κατά τη διάρκεια εκλογικών αναμετρήσεων, που μπορεί να επηρεάσει το εκλογικό αποτέλεσμα.
Επιπλέον, η παραπληροφόρηση ενισχύει τις κοινωνικές διαιρέσεις. Μέσα από την προώθηση ακραίων ή διχαστικών απόψεων, δημιουργούνται αντιπαραθέσεις και μειώνεται η κοινωνική συνοχή. Αυτό παρατηρείται ιδιαίτερα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπου η διασπορά ψευδών ειδήσεων γίνεται με ταχύτητα και μεγάλη εμβέλεια.
Τέλος, η παραπληροφόρηση μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες για τη δημόσια υγεία. Ένα πρόσφατο παράδειγμα είναι οι ψευδείς ειδήσεις για την πανδημία COVID-19, οι οποίες οδήγησαν σε άρνηση εμβολιασμού και δυσπιστία απέναντι στους επιστήμονες.
Για την αντιμετώπιση του φαινομένου απαιτείται συλλογική δράση. Η καλλιέργεια της κριτικής σκέψης είναι απαραίτητη, ώστε οι πολίτες να μπορούν να αξιολογούν την εγκυρότητα των πηγών. Παράλληλα, τα ΜΜΕ και οι διαδικτυακές πλατφόρμες οφείλουν να εφαρμόζουν αυστηρότερα μέτρα για τον έλεγχο των πληροφοριών, όπως η χρήση αλγορίθμων για τον εντοπισμό ψευδών ειδήσεων. Σημαντικός είναι και ο ρόλος της εκπαίδευσης, καθώς η ενίσχυση της παιδείας στα μέσα επικοινωνίας μπορεί να βοηθήσει τις νέες γενιές να γίνουν πιο υπεύθυνοι χρήστες της πληροφορίας.
Συμπέρασμα
Η παραπληροφόρηση αποτελεί μια πολυδιάστατη πρόκληση που απαιτεί την κινητοποίηση όλων των εμπλεκόμενων φορέων. Μέσα από την εκπαίδευση, τη διαφάνεια και την υπευθυνότητα μπορούμε να προστατεύσουμε τη δημοκρατία και να διασφαλίσουμε την κοινωνική συνοχή.
