Σήμερα σας έχουμε ένα διαγώνισμα για την ιστορία γ’ λυκείου με θεματολογία για το προσφυγικό. Φυσικά στο τέλος σας δίνουμε και τις απαντήσεις.
Απαντήστε σε όλες τις ερωτήσεις. Δώστε τεκμηριωμένες απαντήσεις, αξιοποιώντας το βιβλίο σας και ιστορικές πηγές.
Μέρος Α – Σύντομες Απαντήσεις (Μονάδες 30)
- Ποιοι ήταν οι βασικοί λόγοι που οδήγησαν στη μαζική έλευση προσφύγων στην Ελλάδα κατά τον 20ό αιώνα; (Μονάδες 10)
- Ποιες ήταν οι οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες της προσφυγικής εγκατάστασης στην Ελλάδα; (Μονάδες 10)
- Τι προέβλεπε η Σύμβαση της Λωζάνης (1923) σχετικά με την ανταλλαγή πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας; (Μονάδες 10)
Μέρος Β – Ανάλυση Πηγών (Μονάδες 30)
Δίνεται το παρακάτω απόσπασμα:
“Οι πρόσφυγες έφτασαν κατά κύματα, φέρνοντας μαζί τους όχι μόνο τις τραυματικές εμπειρίες του ξεριζωμού, αλλά και τις γνώσεις, τις δεξιότητες και την πολιτιστική τους ταυτότητα. Η ενσωμάτωσή τους στην ελληνική κοινωνία δεν ήταν εύκολη, καθώς βρέθηκαν αντιμέτωποι με οικονομικές δυσκολίες, έλλειψη στέγης και προκαταλήψεις από τον ντόπιο πληθυσμό.”
Ερωτήσεις:
- Ποια προβλήματα αντιμετώπισαν οι πρόσφυγες κατά την εγκατάστασή τους στην Ελλάδα, σύμφωνα με την πηγή; (Μονάδες 15)
- Με ποιους τρόπους συνέβαλαν οι πρόσφυγες στην οικονομική και πολιτιστική ανάπτυξη της Ελλάδας; (Μονάδες 15)
Μέρος Γ – Αναλυτική Ανάπτυξη (Μονάδες 40)
Επιλέξτε μία από τις παρακάτω ερωτήσεις και αναπτύξτε την απάντησή σας σε 250-300 λέξεις.
- Αναλύστε τις πολιτικές και οικονομικές επιπτώσεις της Μικρασιατικής Καταστροφής στην Ελλάδα.
- Ποιοι παράγοντες διευκόλυναν ή εμπόδισαν την ενσωμάτωση των προσφύγων στην ελληνική κοινωνία;
- Συγκρίνετε την προσφυγική κρίση του 1922 με σύγχρονα προσφυγικά κύματα που έχουν επηρεάσει την Ελλάδα.
Βαθμολόγηση:
- Μέρος Α: 30 μονάδες
- Μέρος Β: 30 μονάδες
- Μέρος Γ: 40 μονάδες
- Σύνολο: 100 μονάδες
Απαντήσεις στο Διαγώνισμα Ιστορίας Γ’ Λυκείου – Το Προσφυγικό Ζήτημα
Μέρος Α – Σύντομες Απαντήσεις
- Βασικοί λόγοι μαζικής προσφυγικής έλευσης στην Ελλάδα
- Η Μικρασιατική Καταστροφή (1922), που οδήγησε στον ξεριζωμό εκατοντάδων χιλιάδων Ελλήνων από τη Μικρά Ασία.
- Η Σύμβαση της Λωζάνης (1923), που προέβλεπε την υποχρεωτική ανταλλαγή πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας.
- Ο διωγμός των Ελλήνων από τον Πόντο και την Ανατολική Θράκη.
- Οι διώξεις και η γενικότερη πολιτική του τουρκικού εθνικισμού κατά των μη μουσουλμανικών πληθυσμών.
- Οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες της προσφυγικής εγκατάστασης
- Αρχικές δυσκολίες ένταξης: έλλειψη στέγης, φτώχεια, ανεργία, αρνητική στάση μέρους του γηγενούς πληθυσμού.
- Ενίσχυση του εργατικού δυναμικού και ανάπτυξη νέων τομέων παραγωγής.
- Ανάπτυξη της αγροτικής παραγωγής, καθώς πολλοί πρόσφυγες εγκαταστάθηκαν σε αγροτικές περιοχές και καλλιέργησαν τη γη.
- Αναμόρφωση της ελληνικής κοινωνίας μέσω της πολιτιστικής επιρροής των προσφύγων (μουσική, τέχνη, διατροφή κ.λπ.).
- Η Σύμβαση της Λωζάνης (1923) και η ανταλλαγή πληθυσμών
- Υπογράφηκε μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας στις 30 Ιανουαρίου 1923.
- Προέβλεπε την υποχρεωτική ανταλλαγή των Ελλήνων της Μικράς Ασίας, του Πόντου και της Ανατολικής Θράκης με τους μουσουλμανικούς πληθυσμούς της Ελλάδας (εξαιρέθηκαν οι Έλληνες της Κωνσταντινούπολης και οι μουσουλμάνοι της Δυτικής Θράκης).
- Είχε ως στόχο τη δημιουργία εθνικά «καθαρών» κρατών και την αποφυγή μελλοντικών εντάσεων.
Μέρος Β – Ανάλυση Πηγών
- Προβλήματα που αντιμετώπισαν οι πρόσφυγες κατά την εγκατάστασή τους
- Έλλειψη στέγης: Οι περισσότεροι πρόσφυγες στεγάστηκαν αρχικά σε πρόχειρα καταλύματα ή καταυλισμούς.
- Οικονομικές δυσκολίες: Απώλεια περιουσιών, έλλειψη εργασίας, συνθήκες φτώχειας.
- Κοινωνικές προκλήσεις: Δυσπιστία και προκαταλήψεις από τους ντόπιους πληθυσμούς.
- Υγειονομικά προβλήματα: Επιδημίες και κακές συνθήκες διαβίωσης στους καταυλισμούς.
- Πολιτική αβεβαιότητα: Οι πρόσφυγες συχνά εργαλειοποιήθηκαν πολιτικά από τα κόμματα της εποχής.
- Συμβολή των προσφύγων στην οικονομική και πολιτιστική ανάπτυξη της Ελλάδας
- Οικονομία: Συμμετοχή στην αγροτική παραγωγή, τη βιοτεχνία και το εμπόριο. Οι πρόσφυγες έφεραν νέες καλλιέργειες (π.χ. καπνός), αναζωογόνησαν τη βιομηχανία και εισήγαγαν νέες τεχνικές.
- Πολιτισμός: Εμπλουτισμός της ελληνικής μουσικής (ρεμπέτικο, μικρασιατικοί ρυθμοί), διατροφής (σουβλάκι, μπουγάτσα), λαογραφίας.
- Πολιτική ζωή: Οι πρόσφυγες αποτέλεσαν σημαντικό εκλογικό σώμα και επηρέασαν τις πολιτικές εξελίξεις της εποχής.
- Αστικοποίηση: Η ίδρυση νέων συνοικιών (π.χ. Κοκκινιά, Καισαριανή, Νέα Ιωνία) συνέβαλε στη ραγδαία ανάπτυξη των πόλεων.
Μέρος Γ – Αναλυτική Ανάπτυξη
(Ενδεικτικές απαντήσεις – επιλέγετε μία από τις τρεις ερωτήσεις.)
- Πολιτικές και οικονομικές επιπτώσεις της Μικρασιατικής Καταστροφής
- Πολιτικά:
- Πτώση της κυβέρνησης των Φιλελευθέρων και άνοδος της μοναρχίας.
- Εκτέλεση των «Έξι» και πολιτική κρίση στην Ελλάδα.
- Ριζικές αλλαγές στη διπλωματία, με στροφή προς τη Συνθήκη της Λωζάνης.
- Οικονομικά:
- Αύξηση της ανεργίας και της φτώχειας.
- Ανάπτυξη νέων παραγωγικών τομέων λόγω των δεξιοτήτων των προσφύγων.
- Επιδείνωση του δημοσιονομικού προβλήματος και προσφυγή σε εξωτερικά δάνεια.
- Πολιτικά:
- Παράγοντες που διευκόλυναν ή εμπόδισαν την ενσωμάτωση των προσφύγων
- Διευκολυντικοί παράγοντες:
- Ίδρυση προσφυγικών συνοικιών και διανομή γης.
- Υποστήριξη από το Κράτος και την Κοινωνία των Εθνών (δάνεια, στέγαση).
- Ενσωμάτωση στην αγορά εργασίας λόγω των τεχνικών γνώσεων των προσφύγων.
- Εμπόδια:
- Αρχικές προκαταλήψεις και αντιδράσεις από τους ντόπιους.
- Δυσκολία στην απόκτηση ιθαγένειας και πολιτικών δικαιωμάτων.
- Οικονομικές δυσκολίες και κακές συνθήκες διαβίωσης.
- Διευκολυντικοί παράγοντες:
- Σύγκριση του προσφυγικού κύματος του 1922 με σύγχρονες προσφυγικές κρίσεις
- Ομοιότητες:
- Αναγκαστικός εκπατρισμός λόγω πολέμου ή διώξεων.
- Δυσκολίες στην υποδοχή και ένταξη των προσφύγων.
- Ανάπτυξη κοινωνικών εντάσεων στις χώρες υποδοχής.
- Διαφορές:
- Το 1922 οι πρόσφυγες ήταν ελληνικής καταγωγής, ενώ σήμερα είναι διαφορετικής εθνικότητας και θρησκείας.
- Σήμερα υπάρχει διεθνές πλαίσιο προστασίας προσφύγων (ΟΗΕ, ΕΕ), κάτι που δεν υπήρχε τότε.
- Οι σημερινές μεταναστευτικές κρίσεις αφορούν κυρίως πολιτικούς και οικονομικούς πρόσφυγες από χώρες της Μέσης Ανατολής και Αφρικής.
- Ομοιότητες:
Συμπέρασμα
Το προσφυγικό ζήτημα του 1922 υπήρξε μία από τις σημαντικότερες προκλήσεις της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας. Παρότι αρχικά οι πρόσφυγες αντιμετώπισαν τεράστιες δυσκολίες, συνέβαλαν ουσιαστικά στην οικονομική, κοινωνική και πολιτιστική αναμόρφωση της Ελλάδας. Η κατανόηση της ιστορίας αυτής είναι κρίσιμη για την ανάλυση σύγχρονων μεταναστευτικών και προσφυγικών κρίσεων.
Καλή επιτυχία στην προετοιμασία σας! 🎓📖